Alles verkeert in zijn tegendeel is mijn theorie betreffende een wetmatigheid. De natuur kent actie-reactie.
Zet iets onder spanning en er volgt tegendruk. Blijven beide krachten in balans, dan ontstaat er een mooi lijkend evenwicht. Meestentijds overwint één van de twee krachten. Het is het concurrentiemodel van de natuur. Verschillen brengen dynamiek. Alles verkeert in zijn tegendeel is een variant op het actie-reactiemodel van menselijke makerij. Ik geef u twee voorbeelden en zal op gezette tijden nieuwe voorbeelden met u delen.
Lees verder - klik linksonder
Onze hersenen namen evolutionair gezien in hoog tempo in omvang toe. De groei van 500 kubieke centimeter naar circa 1500 voltrok zich in enige miljoenen jaren. Dat is kort. Die toename is een samenloop van diverse factoren. Het resultaat van de grote hersenen maakt ons tot een dominant wezen. Instinct werd voorbedachte rade. Een goed geheugen werd bron van reflectie. Kennis en ervaringen kunnen in hoog tempo worden gedeeld met anderen via de taal en uitgekiende hulpmedia. Meer dan enig wezen op aarde zagen wij kans de omgeving naar onze hand te zetten. Zo bezien introduceerden we een onbalans. Wij onttrokken ons aan de werking van natuurlijke selectie, zoals die heerst op het niveau van de aardse habitat. Als soort leidde dit tot uitbundige groei. Midden vorige eeuw waren er ongeveer 4 miljard mensen. We tellen er nu rond 7 miljard en stormen naar de 10 miljard in de tweede helft van deze eeuw. Meer dan een verdubbeling in 100 jaar. In technisch opzicht hebben we al onze capaciteiten met apparaten sterk vergroot. We sleutelen al aan ons zelf. Onze levensduur stijgt door betere levensomstandigheden (voor velen tenminste), door reparatie van lichaamsdelen (straks tot op DNA-niveau toe) of vervanging van haperende organen of beschadigingen door anorganische onderdelen.
Maar! We razen door en die overdadige aanwezigheid en het grootschalige gebruik van de natuur veroorzaken een onbalans. De omgeving kan ons niet meer bijhouden en onderhouden, tenzij we bronnen aanboren, die in oorsprong niet in onze macht lagen. Vernieuwingszucht bracht ook vernielzucht. Die ‘intelligente’ hersenen kunnen juist door hun vermogen omslaan in het tegendeel. In een vermogen, dat door eenzijdige ongebreideldheid als het ware blind een weg volgt die tot de ondergang leidt. Als het ware verslaafd aan het succes. Verbetering moet worden gezocht in een dialoog met onze eigen hersenen. Een vorm van communicatie die wordt ingeluid door een lichtere communicatiefase, waarin we via de dialoog in gezamenlijkheid tot overeenstemming komen over dit dreigende gevaar. Een mooie taak voor communicatiedeskundigen.
Kort een tweede voorbeeld van deze ‘wetmatigheid’. De menselijke intelligentie is veelal gericht op een proces met een doelmatige inzet van middelen. In dit opzicht zijn we energiezuinig bezig. Snelheid en grootschaligheid zijn procescomponenten van die gezochte efficiency. Het succes hiervan leidt ertoe, dat we zoveel zaken zijn gaan ondernemen, dat we uiteindelijk per saldo nog veel meer energie nodig hebben. Doelmatigheid leidt door de verleidelijkheid van het resultaat dus tot overmatigheid en uitputting. Het verkeert zo in zijn tegendeel.
Ben Warner, www.warnercommunicatie.nl